จุดกำเนิด ธุรกิจสายการบิน “Low Cost” เริ่มขึ้นเมื่อไร ? /โดย ลงทุนเกิร์ล

รู้หรือไม่ว่า เมื่อ 20 ปีที่แล้ว ถือเป็นครั้งแรก ที่ทุกสายการบินของไทย
สามารถบินไปเส้นทางไหนในประเทศก็ได้
ซึ่งเป็นผลมาจากรัฐบาลไทย ได้ทำการ “เปิดน่านฟ้าเสรี” ภายในประเทศ

จากเรื่องนี้ ส่งผลให้อุตสาหกรรมการบินภายในประเทศไทย
เริ่มคึกคักและดึงดูดผู้เล่นเข้ามา ในเกมสนามแข่งขันนี้มากขึ้น

แน่นอนว่า แต่ละสายการบินต่างงัด กลยุทธ์มาสู้
โดยเฉพาะ “การแข่งขันด้านราคา”
ยิ่งตั๋วถูก โปรโมชันดี มันก็ยิ่งน่าสนใจ และดึงดูดผู้โดยสารให้อยากเข้ามาใช้บริการมากขึ้น

แต่การจะลดราคาค่าตั๋วลงได้
สายการบินจำเป็นจะต้องลดต้นทุนต่าง ๆ ลง

โดยหนึ่งในโมเดลธุรกิจ ที่สายการบินเลือกใช้ ก็คือ
การตั้งสายการบินแบบ Low Cost Airlines
หรือที่เรียกกันว่า “สายการบินต้นทุนต่ำ”

แล้วสงสัยกันไหมว่า..
จุดเริ่มต้น ธุรกิจสายการบินต้นทุนต่ำ แท้จริงแล้วมีที่มาจากที่ไหน ?
และสายการบินใด เป็นต้นแบบการบริการ รูปแบบนี้ ?

ถ้าอยากรู้คำตอบ ลงทุนเกิร์ลจะเล่าให้ฟัง..

จุดกำเนิดและต้นแบบของ โมเดลธุรกิจสายการบินต้นทุนต่ำ มีที่มาจากสายการบิน ที่ชื่อว่า “Southwest Airlines” ซึ่งเป็นสายการบินภายในประเทศ ของสหรัฐอเมริกา

โดย Southwest Airlines เปิดให้บริการครั้งแรกในปี 1971 หรือเมื่อ 51 ปีก่อน
และผู้ที่เป็นต้นคิดโมเดลธุรกิจของสายการบินต้นทุนต่ำ ก็คือคุณ Herb Kelleher ซึ่งเขามีเป้าหมายว่า..

“สายการบินของเรา ไม่ได้ต้องการแข่งขันกับสายกา​รบินที่มีอยู่แล้ว
แต่ต้องการแข่งขันกับการเดินทางบนบก อย่าง รถทัวร์ และรถยนต์​ส่วนตัว”

นอกจากนี้ คุณ Kelleher ยังต้องการให้คนทั่วไป สามารถเข้าถึงการเดินทางด้วยเครื่องบินได้มากขึ้น

เนื่องจากในสมัยนั้น การเดินทางด้วยเครื่องบินยังถูกจำกัดอยู่แค่ในวงของคนรวย นักธุรกิจ หรือนักการเมือง เพราะด้วยราคาค่าโดยสารที่สูง จึงทำให้คนส่วนใหญ่ เลือกเดินทางด้วยรถยนต์ และรถไฟมากกว่า

ดังนั้น หาก Southwest Airlines อยากจะให้คนเดินทางด้วยเครื่องบินมากขึ้น
ราคาตั๋วเครื่องบิน ก็จะต้องใกล้เคียงกับ ค่ารถทัวร์ หรือค่าน้ำมัน สำหรับรถส่วนตัว

เมื่อเป็นเช่นนี้ สายการบิน Southwest Airlines จึงเริ่มออกตั๋วที่มีราคาถูกกว่าสายการบินอื่น ๆ ในขณะนั้น

ยกตัวอย่างเช่น
ราคาตั๋วเครื่องบิน จากเมือง Dallas ไปยังเมือง San Antonio

-Southwest Airlines ราคาตั๋วอยู่ที่ 13 ดอลลาร์สหรัฐ
-ขณะที่สายการบิน Braniff ราคาตั๋วอยู่ที่ 62 ดอลลาร์สหรัฐ

จะเห็นได้ว่า ราคาค่าโดยสารของ Southwest Airlines ถูกกว่า Braniff ถึงเกือบ 5 เท่า เลยทีเดียว
และเป็นราคาที่ถูก จนผู้ถือหุ้นของบริษัท แอบกังวลว่าจะขาดทุน เลยเสนอให้ขึ้นค่าโดยสาร อีกสัก 2-3 ดอลลาร์สหรัฐ

แต่อย่างไรก็ตาม คุณ Kelleher ก็ยึดมั่นในเป้าหมายเดิม คือ “ราคาตั๋วที่แสนถูก”

ทีนี้หลายคนอาจสงสัยว่า Southwest Airlines ทำอย่างไร ถึงกล้าคิด ราคาตั๋วถูก ขนาดนี้ ?

สิ่งที่ Southwest Airlines ทำคือ

-ใช้เครื่องบิน ให้คุ้มค่าที่สุด
-ลดต้นทุน ทุกอย่างที่ไม่จำเป็นออกไป

โดย Southwest Airlines จะใช้เครื่องบิน เพียงแค่รุ่นเดียว คือ Boeing 737

จุดนี้ช่วยลดต้นทุนในเรื่อง ค่าบำรุงรักษาเครื่องบินลง

เนื่องจากสามารถใช้ชิ้นส่วนอะไหล่ และอุปกรณ์ซ่อมบำรุง แบบเดียวกันทั้งหมด ทดแทนกันได้

ส่วนในแง่ของพนักงาน ทั้งนักบิน แอร์โฮสเตส หรือช่างซ่อมบำรุง ก็ไม่ต้อง​เสียเวลาไปฝึกอบรม กับเครื่องบิน​หลายชนิด

รวมไปถึงการจัดการอื่น ๆ เช่น การกำหนดตารางเที่ยวบิน หรือการเลือกใช้เครื่องบิน ก็เป็นไปด้วยความสะดวกและรวดเร็ว

อย่างที่สอง คือ ไม่มีบริการเสริมพิเศษใด ๆ
Southwest Airlines จะไม่มีบริการเสิร์ฟอาหาร หรือเครื่องดื่ม
แต่ถ้าหากผู้โดยสารต้องการ ก็ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่ม
ซึ่งเป็นการช่วยลดต้นทุน และลดภาระงานให้พนักงานไปอีกทาง

รวมถึงไม่มีระบบการจัดเลขที่นั่งบนเครื่องบิน
ทุกที่นั่งราคาเท่ากัน ใครเช็กอินก่อน ก็ได้ขึ้นเครื่องบิน
และเลือกที่นั่งได้ก่อน ทำให้ลดระยะเวลาในการนำผู้โดยสารขึ้นเครื่องบินได้

อย่างถัดมาคือ ระบบการจองตั๋วเป็นแบบออนไลน์

Southwest Airlines เลือกใช้ระบบบัตรโดยสารแบบอิเล็กทรอนิกส์

เพราะนอกจากจะลดต้นทุนได้มากกว่า การออกตั๋วแบบกระดาษแล้ว
ยังช่วยลดค่าใช้จ่ายในการจ้างพนักงาน
รวมถึงยังลดการพึ่งพาตัวแทนจำหน่าย ทำให้บริษัทไม่ต้องถูกหักเปอร์เซ็นต์จากยอดขายอีกด้วย

และสุดท้าย คือ เน้นการให้บริการเส้นทางบินระยะสั้น

โดยบริษัทจะเปิดให้บริการภายในประเทศ เป็นการบินจากเมืองสู่เมือง และไม่มีการจอดแวะพัก ซึ่งจะช่วยประหยัดเวลาในแต่ละเที่ยวบิน

และเลือกใช้สนามบินรอง มากกว่าสนามบินหลัก
เนื่องจากค่าดำเนินการต่าง ๆ มักจะถูกกว่า

นอกจากนี้ สนามบินรอง ยังมีจำนวนไฟลต์ ไม่แออัดมากเท่าสนามบินหลัก
ซึ่งประเด็นนี้จะช่วยลดระยะเวลาในการรอเครื่องขึ้นและลง ทั้งยังไม่ต้องบินวนเพื่อรอลงจอด
ทำให้บริษัทลดต้นทุน ด้านเชื้อเพลิงไปในตัว

และเมื่อการจราจรคล่องตัว ก็จะทำให้ความถี่ของเที่ยวบิน สูงขึ้นตามไปด้วยนั่นเอง

โดยจากที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ ก็คือแนวทางที่ Southwest Airlines ใช้ เพื่อลดต้นทุนในการดำเนินกิจการ จนสามารถตั้งราคาตั๋วที่ถูกได้

และที่สำคัญโมเดลนี้ยังได้กลายเป็นต้นแบบ ให้กับสายการบินต้นทุนต่ำอื่น ๆ ทั่วโลก ได้นำไปปรับใช้กันอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม แม้ว่า Southwest Airlines จะลดสิ่งอำนวยความสะดวกแก่ผู้โดยสารไป
แต่บริษัทก็พยายามชดเชยด้วย การให้ประสบการณ์ที่ดี ผ่านการให้บริการของพนักงาน

และในปัจจุบัน Southwest Airlines เป็นสายบินที่สามารถทำกำไรติดต่อกันมานานถึง 47 ปี และในปี 2022 Southwest Airlines ยังติดอันดับที่ 3 การเป็นสายการบินต้นทุนต่ำ ที่ดีที่สุดในโลกอีกด้วย

เรียกได้ว่า Southwest Airlines สามารถควบคุมต้นทุนได้เป็นอย่างดี และไม่เสียชื่อ กับการเป็นจุดกำเนิดต้นแบบธุรกิจ สายการบินต้นทุนต่ำ ให้กับทั่วโลก เลยทีเดียว..

References:
-https://archive.lib.cmu.ac.th/full/T/2557/econ50357ssn_ch1.pdf
-https://southwest50.com/our-stories/the-ultimate-report-card-the-southwest-effect/
-https://www.nytimes.com/1973/02/11/archives/a-tiny-line-takes-on-braniff-in-a-price-war-i-really-still-love.html
-https://internationalaviationhq.com/2020/02/15/southwest-airlines-success/
-https://envzone.com/how-employee-driven-culture-maximize-southwest-airlines-success/
-https://ejournals.swu.ac.th/index.php/swurd/article/view/3506/3535
-https://www.wired.com/2008/07/southwest-airlines-seven-secrets-for-success/
-https://www.forbes.com/sites/kevinandjackiefreiberg/2019/01/04/20-reasons-why-herb-kelleher-was-one-of-the-most-beloved-leaders-of-our-time/?sh=46e58efab311
-https://www.southwestairlinesinvestorrelations.com/news-and-events/news-releases/2020/01-23-2020-112908345
-https://www.worldairlineawards.com/worlds-best-low-cost-airlines-2022/