Vegemite สเปรดรสชาติแปลก ที่คนออสเตรเลียชอบ แต่ชาติอื่นอาจจะไม่ชอบ /โดย ลงทุนเกิร์ล

มื้อเช้า มักเป็นมื้อที่เร่งด่วนที่สุดของวัน
หลายคนจึงเลือกขนมปัง ที่กินง่ายและอร่อย

แต่ขนมปังกินเปล่า ๆ ก็คงไม่อร่อยเท่าการนำไปปิ้ง แล้วกินกับเนยหรือแยม

ซึ่งถ้าใครที่เคยไปเที่ยวออสเตรเลีย ก็อาจจะเคยพบกับที่ทาขนมปังกระปุกสีเหลืองสดใส พร้อมฉลากสีแดง และตัวหนังสือสีขาวเขียนว่า Vegemite

หากมองแค่ฉลากมันก็ดูน่ากินดี แต่ว่าถ้าหากได้ลองลิ้มรสสักครั้งแล้ว บางคนอาจจะรู้สึกว่า ชีวิตนี้อย่าให้ฉันได้กินมันอีกเลย จะดีเสียกว่า

แต่รู้หรือไม่ว่า เจ้า Vegemite ที่หลายคนเกลียดเข้าไส้นี้
กลับเป็นที่ทาขนมปังที่ 9 ใน 10 บ้านของคนออสเตรเลียมีติดบ้านเอาไว้

แล้ว Vegemite นี้มีที่มาอย่างไร และมีรสชาติแบบไหน ?
ลงทุนเกิร์ลจะเล่าให้ฟัง

หากจะพูดถึงต้นกำเนิดของ Vegemite คงต้องย้อนกลับไปเกือบ 100 ปีที่แล้ว หรือประมาณช่วงปลายศตวรรษที่ 19

โดยคุณ Justus von Liebig นักวิทยาศาสตร์ชาวเยอรมัน
ค้นพบว่า ยีสต์หมัก หรือ Yeast Extract ที่เหลือมาจากการหมักเบียร์นั้น สามารถนำมาทำให้ข้นขึ้น แล้วนำมารับประทานได้

ต่อมาในปี 1902 มีการก่อตั้งบริษัทชื่อว่า Marmite Extract ในอังกฤษ

โดยบริษัทนี้ก็ขายผลิตภัณฑ์ชื่อว่า Marmite หรือก็คือ ผลิตภัณฑ์ทาขนมปังที่ทำมาจากยีสต์หมัก

ซึ่งเจ้า Marmite ก็ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ทำให้ในปี 1908 บริษัท Sanitarium Health ซึ่งเป็นบริษัทด้านอาหารในออสเตรเลียซื้อลิขสิทธิ์ในการจำหน่าย Marmite มาไว้ในครอบครอง แล้วผูกขาดสิทธิ์ในการจำหน่ายส่งออก Marmite ไปยังนิวซีแลนด์และออสเตรเลีย แต่เพียงผู้เดียว

แต่แล้วเมื่อนานาประเทศเริ่มเกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 ก็ทำให้ Marmite เริ่มขาดตลาดไปในที่สุด

จนในปี 1922 นักธุรกิจหนุ่มชื่อว่าคุณ Fred Walker เจ้าของบริษัท Fred Walker & Co. ได้มองเห็นโอกาสทางธุรกิจนี้จึงติดต่อคุณ Cyril Callister นักเคมีชาวออสเตรเลีย ให้คิดค้นผลิตภัณฑ์ที่คล้าย Marmite ขึ้นมา

หลังจากผ่านไปหลายเดือน คุณ Cyril Callister ก็คิดค้นสูตรยีสต์หมักที่คล้ายกับ Marmite สำเร็จ แต่ต่างกันตรงที่มีการเพิ่มส่วนผสมอย่างสารสกัดจากหัวหอม ขึ้นฉ่าย และเกลือจำนวนมาก เพื่อให้เจ้ายีสต์หมักนี้มีรสชาติที่ดีขึ้น

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้จะมีผลิตภัณฑ์แล้ว แต่ผลิตภัณฑ์นี้ก็ยังไม่มีชื่อเรียก ในปี 1923 คุณ Fred Walker จึงจัดการประกวดตั้งชื่อเจ้าผลิตภัณฑ์ยีสต์หมักนี้ขึ้น โดยเสนอเงินรางวัล 50 ปอนด์ ให้กับผู้ที่ชนะ

ด้วยเหตุนี้ก็ทำให้มีผู้ส่งชื่อเข้ามาประกวดอย่างล้นหลาม จนคุณ Fred Walker เองก็เลือกไม่ถูกว่าจะเอาชื่อไหนดี

เขาจึงใช้วิธีการเอาชื่อทุกชื่อที่ส่งเข้ามา ใส่รวมกันในหมวก แล้วให้ลูกสาวของเขา สุ่มเลือกชื่อขึ้นมา ผลสุดท้ายจึงได้ชื่อ Vegemite นั่นเอง

แต่โชคก็ไม่เข้าข้างเท่าไรนัก เพราะเมื่อสงครามโลกจบลง
Marmite ที่เคยขาดตลาดไปนั้นก็เริ่มกลับมาอีกครั้ง ทำให้ Vegemite ประสบปัญหาในการทำการตลาดเป็นอย่างมาก เนื่องจากผู้คนยังคงคุ้นชินกับรสชาติของ Marmite

เมื่อสินค้าที่พยายามคิดมากลับขายไม่ออก ทำให้ทางคุณ Fred Walker ต้องคิดแผนการใหม่

ในปี 1928 คุณ Fred Walker จึงได้ตัดสินใจ Rebrand ของ Vegemite ใหม่ กลายเป็นแบรนด์ที่ชื่อว่า Parwill

พร้อมกับสโลแกนว่า “Marmite but Parwill”
ซึ่งเป็นการเล่นกับประโยค If Ma (mother) might… then Pa (father) will. หรือแปลเป็นไทยก็คือ “ถ้าแม่ลังเล พ่อจะใช้เอง”

แต่แผนการนี้ก็ยังคงล้มเหลวอย่างไม่เป็นท่า จนสุดท้ายก็ต้องเปลี่ยนกลับมาสู่ชื่อ Vegemite อีกครั้ง

คุณ Fred Walker จึงเริ่มแผนการใหม่ เพื่อกอบกู้ชื่อให้กับ Vegemite อีกครั้ง
โดยพวกเขาเลือกนำเอาสินค้าที่ทางบริษัทขายดี อย่าง Kraft Walker Cheese ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ชีสแปรรูป นำมาเป็นของแถมให้กับผู้ที่ซื้อ Vegemite
นอกจากนั้น ยังมอบคูปองส่วนลด สำหรับการซื้อสินค้าครั้งถัดไปให้อีกด้วย

ทำให้แผนการส่งเสริมการขายในครั้งนี้ ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้

แล้วอะไรคือสาเหตุที่ทำให้ Vegemite กลายเป็นสัญลักษณ์ตัวแทนของคนออสเตรเลีย ?

ส่วนหนึ่งมาจากเหตุการณ์ในปี 1939 เมื่อสมาคมแพทย์แห่งสหราชอาณาจักร ได้ออกใบรับรองให้แก่ Vegemite ว่าเป็นที่ทาขนมปังที่มีคุณค่าทางอาหารอุดมด้วยวิตามินบี

เรื่องนี้ก็ส่งผลให้ผู้เชี่ยวชาญหลาย ๆ ด้าน ไม่ว่าจะแพทย์ หรือแม้แต่นักโภชนาการ แนะนำให้ผู้ปกครองใช้ Vegemite เป็นส่วนหนึ่งของอาหารสำหรับเด็ก ไม่ว่าจะนำไปทาขนมปัง หรือเอาไปใช้เป็นส่วนผสมในการทำอาหาร

นอกจากนี้ Vegemite ยังเป็นสิ่งที่ทหารออสเตรเลีย
พกติดตัวออกไปรบ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 อีกด้วย

ทำให้ตั้งแต่นั้นมา Vegemite ก็กลายเป็นสินค้าโด่งดัง จนเกือบทุกบ้านในออสเตรเลียต้องมีติดไว้

เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนอาจเริ่มสงสัยว่า เจ้ายีสต์หมัก Vegemite นี้มีรสชาติอย่างไร ?

อย่างที่ได้กล่าวไปว่า Vegemite นี้มีส่วนผสมอย่างหนึ่งคือ “เกลือ” ซึ่งเจ้าเกลือนี้ ก็มีปริมาณประมาณ 8-10% จากส่วนผสมทั้งหมด ส่งผลให้รสชาติของ Vegemite ออกไปทางเค็มเป็นหลัก

โดยคนไทยบางคน ก็บอกว่าเป็นความเค็ม ที่คล้ายกับกะปิ เรียกได้ว่าเป็นรสชาติที่เฉพาะตัวมาก ๆ ซึ่งแม้แต่คนออสเตรเลียเอง ก็ไม่ได้ชื่นชอบ Vegemite ไปเสียทั้งหมด

นอกจากนั้น คนส่วนใหญ่ก็ไม่ได้ตักกินกันเปล่า ๆ
แต่มักจะกินกับเนยและขนมปัง หรือนำไปผสมกับอาหารประเภทอื่น ๆ แทน

ปิดท้ายด้วยเรื่องที่น่าสนใจ

ถึงแม้ว่า Vegemite จะถูกผลิตและคิดค้นขึ้นที่ออสเตรเลีย
แต่ครั้งหนึ่ง Vegemite เคยถูกซื้อไปโดย Kraft Foods บริษัทสัญชาติอเมริกัน

และใช้เวลากว่า 80 ปี ก่อนที่ในปี 2017 บริษัท Bega Cheese ซึ่งเป็นบริษัทสัญชาติออสเตรเลีย
จะซื้อแบรนด์ Vegemite รวมถึงแบรนด์ดังอื่น ๆ จาก Mondelez International (บริษัทแม่ของ Kraft Foods ในขณะนั้น) กลับมาในมูลค่า 9,800 ล้านบาท..

References :
-The Story of Vegemite: Australia's Favourite Spread โดย Ticket To Know
-https://en.wikipedia.org/wiki/Vegemite
-https://theculturetrip.com/pacific/australia/articles/the-history-of-australias-favourite-spread-vegemite/
-https://www.bbc.com/news/uk-13541148
-https://en.wikipedia.org/wiki/Fred_Walker_(entrepreneur)