รู้จัก ย่านทรงวาด จุดเริ่มต้นธุรกิจของเจ้าสัว ระดับประเทศ /โดย ลงทุนเกิร์ล

ในพื้นที่ของย่านสำเพ็ง-เยาวราช มีถนนสายสั้น ๆ สายหนึ่ง ที่ยาวเพียง 1.2 กิโลเมตร แต่กลับเป็นจุดเริ่มต้นของธุรกิจระดับประเทศมากมาย ที่เมื่อเอ่ยชื่อแล้ว ไม่มีใครไม่รู้จัก ไม่ว่าจะเป็น

เครือเจริญโภคภัณฑ์ธนาคารกรุงเทพเครือสหพัฒนพิบูล

ธุรกิจเหล่านี้ล้วนแต่มีจุดกำเนิดบน “ถนนทรงวาด” ทั้งสิ้น

แล้วทำไมถนนทรงวาด ถึงเป็นต้นกำเนิดของกิจการระดับประเทศ ? และเรื่องราวแต่ละกิจการ น่าสนใจอย่างไร ?
ลงทุนเกิร์ลจะเล่าให้ฟัง

เพื่อให้เห็นภาพง่ายขึ้น ต้องอธิบาย 3 ปัจจัยหลัก ที่ทำให้ ถนนทรงวาด กลายเป็นศูนย์กลางการค้าของประเทศก่อน ได้แก่

ทำเลที่ตั้ง สะดวกต่อการคมนาคม
เพราะถนนทรงวาดทั้งสาย ทอดยาวขนานไปกับแม่น้ำเจ้าพระยา ทำให้มีท่าเรือเรียงรายตลอดสาย

ซึ่งตอนที่ตัดถนนทรงวาดในสมัยรัชกาลที่ 5 การค้าของไทย ยังพึ่งพาทางเรือเป็นหลัก

ทำให้สินค้าทั้งในประเทศและต่างประเทศ พากันล่องเรือมารวมตัวกันที่ย่านนี้ เพื่อกระจายสินค้าไปขายทั้งในเมืองหลวง และต่างจังหวัด รวมถึงส่งออกไปยังประเทศต่าง ๆ

ชุมชนชาวไทยเชื้อสายจีน เป็นหัวเรือหลักในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจย่านทรงวาด

จริง ๆ แล้วต้องบอกว่า ชาวจีนย้ายมาตั้งรกราก พร้อมเปิดกิจการร้านค้าอยู่ในย่านสำเพ็ง ตั้งแต่ต้นสมัยรัชกาลที่ 1 มาก่อนที่จะมีการตัดถนนทรงวาดเสียอีก ซึ่งในเวลาต่อมาก็ได้มีการขยับขยายชุมชนชาวจีนบางส่วนมาอยู่ที่ย่านทรงวาด

ประกอบกับความเอื้อเฟื้อ ช่วยเหลือกันระหว่างชาวจีนด้วยกันเอง ทำให้เกิดการรวมตัวกันเป็นเครือข่าย จึงทำให้ชุมชนชาวจีนได้เข้าถึงโอกาส และช่องทางต่าง ๆ มากกว่า

สมัยรัชกาลที่ 4 ไทยได้เซ็นสนธิสัญญาเบาว์ริงกับอังกฤษ ที่ลดการผูกขาด และผ่อนปรนกฎหมาย-ลดภาษีนำเข้า ทำให้ค้าขายได้อย่างเสรีมากขึ้น

หลังจากนั้น ประเทศอื่นก็เข้ามาเจรจาและทำสัญญา ด้วยเงื่อนไขที่คล้ายกัน ทำให้ช่วงนั้น การค้าขายกับชาวต่างชาติเฟื่องฟูเป็นอย่างมาก

และนั่นเป็นโอกาส ทำให้พ่อค้านักธุรกิจบริเวณถนนทรงวาด ได้รับผลประโยชน์ไปด้วย

แล้วบรรดาธุรกิจของเจ้าสัว ระดับแนวหน้าของไทย เกี่ยวข้องอะไรกับถนนทรงวาดบ้าง ?

เริ่มกันที่ เครือเจริญโภคภัณฑ์

ซึ่งถือกำเนิดขึ้นจากร้านขายเมล็ดพันธุ์ผัก ชื่อ “เจียไต้จึง” ในปี 2464

และด้วยความที่ย่านทรงวาดเป็นจุดเทียบท่าของบรรดาสินค้ามากมาย จึงทำให้มีพ่อค้าคนกลางมารวมตัวกัน เพื่อหาซื้อสินค้าไปกระจายต่อตามเมืองต่าง ๆ

จุดนี้เองที่ เจียไต้จึง เล็งเห็นโอกาส ที่จะขาย เมล็ดพันธุ์ ที่เป็นวัตถุดิบต้นน้ำของเกษตรกรจำนวนมาก ในต่างจังหวัด

เมื่อกิจการรุ่นแรกประสบความสำเร็จ จึงขยายกิจการไปทำธุรกิจที่เกี่ยวกับการเกษตร ปศุสัตว์ อาหาร และอื่น ๆ

ส่วนธุรกิจต่อมา คือ ธนาคารกรุงเทพ

โดยก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 กิจการธนาคารในประเทศไทย ถูกดำเนินการโดยธนาคารจากประเทศตะวันตกทั้งหมด

แต่เมื่อเกิดสงครามขึ้น ธนาคารจากประเทศตะวันตกถอนตัวออกจากประเทศไทยไปหมด ทำให้ธุรกิจในไทยลำบากมาก

คุณชิน โสภณพนิช ที่ตอนนั้นทำธุรกิจหลายแห่งอยู่แล้ว มองเห็นความยุ่งยากในการดำเนินธุรกิจ ที่ไม่มีธนาคาร ไปพร้อม ๆ กับเห็นโอกาสทางธุรกิจ

ซึ่งก่อนสงครามจะจบลงเพียงปีเดียว คุณชินและเพื่อน ๆ อีก 15 คน จึงตัดสินใจหุ้นกันเปิดธนาคารกรุงเทพขึ้น บนมุมถนนทรงวาด-ถนนราชวงศ์

และสาเหตุที่เลือกย่านนี้ เพราะใกล้ลูกค้าเป้าหมาย และธุรกิจนำเข้า-ส่งออกมากมาย ที่มีสำนักงานตั้งอยู่บนถนนทรงวาดนั่นเอง

เครือสหพัฒนพิบูล มีจุดเริ่มต้นที่ถนนทรงวาดเช่นกัน

เมื่อคุณเทียม โชควัฒนา (ผู้ก่อตั้งเครือสหพัฒนพิบูล) ลาออกจากโรงเรียนจีนเผยอิง บนถนนทรงวาด มาช่วยกิจการที่บ้านอยู่สักพัก

เขาก็ได้ออกมาเปิดกิจการขายของสำเร็จรูปเบ็ดเตล็ดเป็นของตัวเอง ชื่อ “เฮียบเซ่งเชียง” ในตรอกบนถนนทรงวาด

ด้วยทำเลของร้าน ที่อยู่ไม่ไกลจากท่าเรือ เขาจึงผันตัวมาเป็นผู้นำเข้าเสียเอง โดยนำเข้าทั้งสินค้าเกษตร และของใช้จากจีน ต่อมากลายเป็นผู้นำเข้าสินค้ารายใหญ่ จากหลายประเทศ

จะเห็นได้ว่าทั้ง 3 ธุรกิจ ล้วนมีต้นกำเนิดมาจากถนนทรงวาด แม้จะอยู่คนละอุตสาหกรรม แต่สิ่งที่ทุกธุรกิจมีร่วมกัน คือ การหยิบฉวยโอกาสใกล้ตัว มาประกอบกิจการ

แต่ก็ต้องบอกว่า ทำเล เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ที่ทำให้ธุรกิจเหล่านี้เติบโต เพราะจริง ๆ แล้วก็ยังมีปัจจัยสำคัญทั้งเรื่องของวิสัยทัศน์ในการบริหาร และคนรุ่นหลัง ที่เข้ามาต่อยอดธุรกิจ จนเติบโตได้อย่างในปัจจุบัน..

ปิดท้ายด้วยข้อมูลที่น่าสนใจ

รู้ไหมว่า คุณเจริญ สิริวัฒนภักดี ผู้ก่อตั้งไทยเบฟเวอเรจ หรือที่หลายคนเรียกติดปากกันว่า เจ้าสัวเบียร์ช้าง ก็ใช้ชีวิตวัยเด็กอยู่ในย่านทรงวาดเช่นกัน

โดยครอบครัวของคุณเจริญขายหอยทอดอยู่ย่านนั้น และเขาก็เคยเรียนที่โรงเรียนเผยอิง ซึ่งเป็นรุ่นน้องของคุณเทียม โชควัฒนา

และแม้ว่าโรงเรียนเผยอิง จะก่อตั้งขึ้นเพื่อให้ลูกหลานชาวจีนได้เรียนภาษา และขนบธรรมเนียมจีน

แต่สิ่งที่ล้ำค่ามากกว่าการศึกษา ก็คือ เครือข่ายระหว่างลูกหลานพ่อค้าไทยเชื้อสายจีนร่วมสถาบัน ที่ทำให้เข้าถึงโอกาส และได้รับการสนับสนุนได้ไม่ยาก

References:
-https://www.silpa-mag.com/songwad-century/article_77013
-https://www.silpa-mag.com/songwad-century/article_75145
-https://www.silpa-mag.com/songwad-century/article_79380